Làng Kỳ Thủy vốn có từ xa xưa trước Công Nguyên có tên gọi là Lõi Bi, dân cư thưa, chỉ có một vài chục hộ, sống bằng nghề thuần nông lúa nước, thuộc Tổng Bảo Đà, phủ Ứng Thiên.
Đến thời Hai Bà Trưng dựng cờ khởi nghĩa chống giặc Đông Hán, hai chị em Ả Lã Nàng Đê và Chàng Quốc đã đứng lên chiêu binh luyện võ tại nhị xã Lõi Bi và Thạch Tuyền kéo quân theo Hai Bà Trưng đánh giặc và được phong làm tướng lĩnh cầm quân đánh giặc Tô Định. Năm 40 sau Công Nguyên, Trưng Vương cùng các tướng lĩnh thất thế đã tự vẫn hy sinh quyết không rơi vào tay giặc. Nhân dân hai xã Lõii Bi và Thạch Tuyền xây dựng Đình để thờ hai vị Ả Lã Nàng Đê và Chàng Quốc.
Đến đời Vua Lê Đại Hành được phong là Đức Vương Bà Ả Lã Nàng Đê và Quốc công Thủy Hải Long Vương.
Sắc phong từ đời vua Đức Long Nguyên niên 16/10/1629 đến đời vua Minh Mệnh nhị niên 21/7/1821 (13 đời vua) phong 18 đạo sắc cho nhị xã Lõi Bi – Thạch Tuyền phụng sự. Phong hầu Quốc Vương Thiên Tử Cận Thiệu Thượng Sỹ và Ả Lã Nàng Đê – thủy Hải Long Vương.
Sắc phong từ đời Triệu Thị Tứ niên 1844 đến đời vua Đồng Khánh nhị niên (01/7/1887 5 đời vua) phong 5 đạo sắc cho nhị xã Kỳ Thủy và Thạch Bích đồng phụng sự. Phong thần là Quốc Vương Thiên Tử Cận Thiệu thượng sỹ và Ả Lã Nàng Đê Thủy Hải Long Vương.
Sắc phong từ đời vua Duy Tân tâm niên (01/8/1909) đến Vua Khải Định cửu niên 25/7/1924 (2 đời vua) phong 2 đạo sắc cho nhị xã Kỳ Thủy – Thanh Lương đồng phụng sự.
Năm 1943, nhân dân thôn Kỳ Thủy đã chung tay xây dựng ngôi Đình của thôn, mua sắm tự khí, bài vị để làm nơi phụng thờ 2 vị Thành Hoàng làng, ngôi Đình được hình thành từ đó đến nay.
Năm 1989 được UBND tỉnh Hà Sơn Bình cấp quyết định xếp hạng Di tích lịch sử cấp Tỉnh – thành phố tại Đình làng Kỳ Thủy.
Năm 2008 UBND tỉnh Hà Tây cấp bằng xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp Tỉnh – thành phố tại Đình làng Kỳ Thủy.
Hàng năm nhân dân thôn Kỳ Thủy tổ chức lễ hội từ ngày 10/2 – 12/2 (âm lịch), chính hội vào ngày 12/2 (âm lịch) để tưởng nhớ công lao của 2 vị Thành Hoàng làng.
